Idea rozszerzenia dostępności edukacji dla dzieci i młodzieży o specjalnych potrzebach edukacyjnych opiera się na tworzeniu przyjaznego środowiska edukacyjnego, w którym każde dziecko, bez względu na predyspozycje zdrowotne i indywidualne możliwości rozwojowe, znajdzie warunki dla własnego rozwoju.

Ustawa o systemie oświaty zapewnia:

• możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami,
• opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwienie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych.

Kształcenie uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych może być prowadzone:

•  w szkołach ogólnodostępnych,
•  w szkołach lub oddziałach integracyjnych,
•  w szkołach lub oddziałach specjalnych,
• na zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych (indywidualnych i grupowych).

Formę kształcenia dla swego dziecka wybiera rodzic, a szkoła ma być takim miejscem, gdzie każdy uczeń, także ten o specjalnych potrzebach edukacyjnych, ma możliwość rozwoju i osiągnięcia sukcesu na miarę swoich możliwości.

W podjęciu decyzji, jak pokierować edukacją dziecka, pomagają rodzicom poradnie psychologiczno-pedagogiczne.

Poradnie psychologiczno-pedagogiczne:

• udzielają rodzicom i nauczycielom pomocy w diagnozowaniu i rozwijaniu potencjalnych możliwości oraz mocnych stron uczniów,
• opiniują w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom,
•  opiniują o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka,
• orzekają o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania (w tym o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych).

   

Placówki prowadzące zajęcia z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną są zobowiązane do:

• opracowania dla każdego ucznia indywidualnego programu edukacyjnego, uwzględniającego indywidualne potrzeby oraz możliwości psychofizyczne ucznia,
• przygotowania i prowadzenia zajęć rewalidacyjnych lub socjoterapeutycznych,
• prowadzenia lub organizowania różnego rodzaju form pomocy psychologicznej i pedagogicznej dla dziecka i jego rodziny.

Do zapewnienia dziecku niepełnosprawnemu odpowiedniej formy kształcenia, uwzględniającej rodzaj niepełnosprawności, w tym stopień upośledzenia umysłowego, zobowiązany jest starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (na wniosek rodziców/prawnego opiekuna dziecka).

By uzyskać skierowanie do przedszkola, szkoły integracyjnej lub specjalnej (dotyczy placówek publicznych) rodzic dziecka mieszkającego na terenie Wrocławia składa w Wydziale Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia podanie wraz z dwoma egzemplarzami orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego (oryginały), wydanego przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną.

Od edukacji dzieci niepełnosprawnych zależy ich jakość życia w przyszłości.

W tym miejscu przybliżę zapisy ustawy o systemie oświaty innych rozporządzeń dotyczące kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Art. 1. pkt. 4, 5, 5a ustawy o systemie oświaty zapewniają w szczególności:

• dostosowanie treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów, a także możliwość korzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej i specjalnych form pracy dydaktycznej,
• możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami,
•  opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwienie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych. Uczniowie niepełnosprawni mogą realizować obowiązek szkolny lub obowiązek nauki w szkołach ogólnodostępnych, w tym z oddziałami integracyjnymi lub w szkołach ogólnodostępnych. Rodzice tych dzieci po otrzymaniu orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z publicznej poradni pedagogiczno-psychologicznej powinni udać się do odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego po skierowanie do odpowiedniej szkoły.

Uczniowie upośledzeni w stopniu lekkim realizują taką sama podstawę programową kształcenia ogólnego jak uczniowie w normie intelektualnej. Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym realizują odrębną podstawę kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym bez względu na rodzaj szkoły do której uczęszczają. Od 2004 r. dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym i dla uczniów ze sprzężonymi niepełnosprawnościami funkcjonują ponadgimnazjalne szkoły przysposabiające do pracy. Nie są to szkoły kształcące w określonym zawodzie lecz zapoznające z różnymi rodzajami zawodów i charakterem pracy. Szkoły te kształtują kreatywność i rozwijają kompetencje społeczne. 

opracowała Weronika Żuławińska